Osoby z przewlekłą chorobą nerek wykazują skłonność do różnych powikłań, które są następstwem utraty endokrynnej lub wydalniczej funkcji nerek. Częstość i zakres występowania tych powikłań wzrasta wraz z nasileniem PChN, definiowanym głównie przez kategorie GFR.1
Należy pamiętać, że nie u wszystkich pacjentów z PChN wystąpią wszystkie te powikłania. U osób należących do tej samej kategorii GFR lub albuminurii nie muszą się one pojawiać w takim samym tempie lub w tym samym stopniu. Niemniej wiedza na temat powszechnie występujących powikłań oraz metod leczenia jest ważna dla opieki nad pacjentami z PChN.1
Niedokrwistość
Niedokrwistość jest istotnym powikłaniem związanym z przewlekłą chorobą nerek, ponieważ w znaczący sposób przyczynia się do wystąpienia poważnych objawów PChN. Ma ona ogromny wpływ na życie osób z przewlekłą chorobą nerek, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu jest objawem potencjalnie odwracalnym.1
Metaboliczna choroba kości towarzysząca PChN, włącznie z nieprawidłowościami badań laboratoryjnych
Zaburzenia metabolizmu mineralnego i kostnego oraz zmiany homeostazy wapnia i fosforanu pojawiają się na wczesnym stadium PChN i nasilają wraz z pogorszeniem się funkcji nerek. Zmiany te określa się wspólną nazwą powikłań mineralnych i kostnych przewlekłej choroby nerek (PChN-PMK). Obejmują one osteodystrofię nerkową oraz zwapnienie pozaszkieletowe (w układzie naczyniowym) związane z zaburzeniami metabolizmu mineralnego kości.1
Kwasica
Częstość występowania i nasilenie kwasicy metabolicznej u osób z przewlekłą chorobą nerek wzrasta w miarę spadku GFR.
Modyfikacja wydalania kwasów przez nerki początkowo zapobiega spadkowi stężenia wodorowęglanów w surowicy, ale wraz z dalszym spadkiem GFR do poziomu poniżej 40 ml/min/1,73 m2 zwykle dochodzi do rozwoju kwasicy metabolicznej.
Nefrolodzy sugerują, aby pacjentom z PChN, u których stwierdzono stężenie wodorowęglanów w surowicy <22 mmol/l, podawać doustnie wodorowęglany w celu utrzymania ich stężenia w surowicy w normalnym zakresie, chyba że istnieją określone przeciwwskazania.1
PChN a choroby układu krążenia
Uważa się, że osoby z PChN znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka chorób układu krążenia. Badania populacyjne wykazały podwyższone ryzyko śmierci oraz śmiertelności związanej z zaburzeniami sercowo-naczyniowymi, gdy GFR spada poniżej 60 ml/min/1,73 m2 lub w przypadku wykrycia albuminy w badaniu moczu. Sytuacji tej nie tłumaczy wzrost poziomu tradycyjnych czynników ryzyka. Istnieją pewne czynniki ryzyka specyficzne dla PChN, związane z bardziej zaawansowanymi stadiami tej choroby, które nawet w młodym wieku są przyczyną wysokiego współczynnika śmiertelności i zachorowalności. Osoby z przewlekłą chorobą nerek są bardziej narażone na incydent sercowo-naczyniowy niż na wystąpienie u nich schyłkowej niewydolności nerek. Po wystąpieniu ostrego zawału mięśnia sercowego (MI) ich rokowanie jest gorsze, ryzyko śmierci większe, większe też ryzyko powtórnego zawału serca, niewydolności serca i nagłego zgonu sercowego. Ograniczenie progresji PChN możliwe jest również dzięki podejmowaniu odpowiednich działań w zakresie modyfikowalnych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, na przykład poprzez skuteczniejsze leczenie nadciśnienia i cukrzycy.1
PChN i choroba tętnic obwodowych
Istnieje silny związek pomiędzy przewlekłą chorobą nerek i chorobą tętnic obwodowych (PAD). Zaledwie niewielka liczba pacjentów, u których stwierdzono kliniczne dowody PAD, może wykazywać objawy tego schorzenia. Z tego względu ważną rolę odgrywa pomiar wskaźnika kostka-ramię i przeprowadzanie regularnego, systematycznego badania kończyn dolnych u osób z grupy wysokiego ryzyka PAD w celu wykrycia szmerów, utraty tętna, zimnych, bladych kończyn, opóźnienia napełniania naczyń żylnych i owrzodzeń skórnych.1
PIŚMIENNICTWO
1Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO), KDIGO clinical practice guideline for the evaluation and management of chronic kidney disease, Kidney Int Suppl (2013); 3: 1-150.
